Aanleiding
Sinds begin 2022 wordt een forse inspanning gevraagd van gemeenten als gevolg van de
oorlog in Oekraïne en de ontstane crisis in de vluchtelingenopvang; taakstellingen werden
verhoogd en noodmaatregelen genomen om deze crisis landelijk, met inzet gemeenten het
hoofd te bieden. Zowel regionaal als lokaal in gemeente Hof van Twente is er sterke
behoefte om óver de crisis heen te kijken en een aantal opgaven in samenhang te brengen.
In gemeente Hof van Twente is project OSA (opvang Oekraïne, Statushouders en
Asielzoekers) opgericht waar de initiatieven rondom ontwikkeling en alle zaken rondom
beheer en uitvoering van opvang vluchtelingen worden samengebracht. Deze project-
structuur is momenteel nog erg ingericht vanuit de crisissituatie en er is behoefte aan een
meer gestructureerde aanpak passend bij de huidige projectfase. Daarnaast is in het
‘Procesplan Twente Opvang Vluchtelingen’ vastgelegd dat Twentse gemeenten voor 1 juli
2023 bij de provincie Overijssel aangeven welke opvangcapaciteit zij ter beschikking stellen.
Om deze redenen heeft het college een besluit genomen over de vaststelling van de
bestuursopdracht Opvang vluchtelingen Hof van Twente. Deze bestuursopdracht heeft tot
doel om structuur aan te brengen in de wijze waarop de gemeente Hof van Twente de
opvang- en huisvestingscapaciteit gaat realiseren voor ontheemden uit Oekraïne en
asielzoekers in de komende periode.
Realiseren taakstellingen én extra capaciteit opvangplekken
De basis voor het realiseren van opvang- en huisvestingscapaciteit OSA zijn de taak-
stellingen zoals deze zijn vastgelegd per gemeente. Gemeente Hof van Twente verbindt zich aan het behalen van deze resultaten maar spreekt ook de ambitie uit om extra capaciteit te realiseren, passend qua omvang bij onze gemeente, om zo duidelijke stappen te zetten naar de toekomst en invulling te geven aan de behoefte om óver de crisis heen te kijken en een aantal opgaven in samenhang te brengen.
De ambitie behelst de realisatie van 50% meer opvangplekken dan op dit moment in
taakstellingen is opgenomen. Door deze ambitie te formuleren en uit te voeren pakken we
als gemeente Hof van Twente regie en verantwoordelijkheid. De problematiek rondom
opvang van vluchtelingen zal naar verwachting in de komende jaren veel van gemeenten
blijven vragen en daar zullen nieuwe opgaven en taakstellingen aan worden verbonden.
Hierop anticiperen maakt dat we beter voorbereid zijn. Personele inzet is schaars en in het
afgelopen jaar al flink belast. Het oprichten van ruimere opvanglocaties maakt dat
organisatorisch en in ontwikkeling betere keuzes gemaakt kunnen worden.
Geen of onvoldoende opvangplekken bieden is geen optie, omdat in dat geval keuzes
opgelegd kunnen worden door het Rijk of het COA, op plekken waar de gemeente dan geen
zeggenschap over heeft. Door zelf het initiatief te nemen, willen we dit voorkomen.
We staan voor de volgende opgave in de realisatie van opvang vluchtelingen:
1. We gaan de huidige regionale taakstelling voor opvang van Oekraïense ontheemden
leveren. Hierbij spreken wij een aanvullende lokale ambitie uit van 50%. Dit houdt in dat
Hof van Twente opvanglocaties voor in totaal 100 tot 150 opvangplekken voor
ontheemden uit Oekraïne gaat realiseren, die ten minste een periode van 1 jaar
beschikbaar zijn. Spreiding van deze en bestaande GOO-locaties over de gemeente is
wenselijk, maar niet noodzakelijk. We spreken de verwachting uit dat Hof van Twente
nog ten minste twee jaar gemeentelijke opvanglocaties zal exploiteren, wetende dat de
Richtlijn Tijdelijke Bescherming loopt tot 4 maart 2024.
2. We gaan de huidige regionaal gevraagde bijdrage aan reguliere opvangcapaciteit voor
asielzoekers leveren en zorgen, samen met andere gemeenten, dat crisisnoodopvang
(CNO) niet meer nodig is. Hierbij spreken wij een aanvullende lokale ambitie uit van 50%.
Dit houdt in dat Hof van Twente actief 100 tot 150 opvangplekken voor asielzoekers gaat
realiseren op 1 of maximaal 3 locaties die minimaal een periode van 5 tot 10 jaar
beschikbaar is/zijn. Hiervoor zullen ook de mogelijkheden voor het inzetten van
flexwoningen worden onderzocht.
NB. De omvang van 100 tot 150 opvangplekken is als ondergrens gehanteerd om de
opvang adequaat te kunnen organiseren en beheren.
We stellen hiermee onze bestuurlijke opgave opvang vluchtelingen vast.
In de bestuursopdracht is daarnaast ook richting gegeven aan de uitvoering. Hiervoor wordt benoemd wat (intern) nodig is om de bestuursopdracht uit te voeren. Vanzelfsprekend geeft dit de doorkijk naar het ontwikkelplan en het beheer van de opvanglocaties.
In de bestuursopdracht staan geen potentiële nieuwe opvanglocaties benoemd. We gaan zo
breed mogelijk op zoek naar locaties die mogelijk geschikt zijn of gemaakt kunnen worden
voor opvang van ontheemden uit Oekraïne en asielzoekers. Op basis van de meegegeven
kaders in de opdracht wordt onderzocht welke locaties mogelijk geschikt zijn voor opvang
van vluchtelingen. Deze mogelijke locaties zullen worden onderzocht op haalbaarheid en bij
reële opties zullen wij zorgvuldig communiceren. De gemeenteraad zal daarnaast aan zet
komen als rondom de ontwikkeling of aankoop van een opvanglocatie besluiten genomen
moeten worden in het kader van planologische en financiële zeggenschap.
Conclusie
Het college van Burgemeester en Wethouders ziet in voorgaande aanpak een wijze waarop gemeente Hof van Twente haar verantwoordelijkheid neemt in deze kwestie. Daarbij zijn wij van mening dat een gestructureerde aanpak en het maken van keuzes zal leiden tot minder onrust in de samenleving én dat het meer rust biedt aan de vluchtelingen die worden opgevangen.
De aanpak is besproken met de fractievoorzitters van de gemeenteraad. Zij stellen voor om
een algemene voorlichting bijeenkomst te organiseren over opvang van vluchtelingen waarin een toelichting wordt gegeven over de wijze waarop opvang wordt georganiseerd en wat hierbij komt kijken. Deze bijeenkomst zal toegankelijk zijn voor inwoners, raadsleden en andere geïnteresseerden.