De Vitus-klok terug in Diepenheim

36

Drie klokken hingen er in de toren van onze kerk. De brandklok van 1760, de middagklok daterend van 1865 en de kleine Vitus-klok uit 1366. Klokken met een eeuwenlange historie, die in het voorjaar van 1943 zo bruut werden gevorderd door onze bezetters. Alle pogingen van de kerkvoogdij, om in ieder geval het klokje met zo’n enorme historie nog te behouden, mochten niet baten. Blijkens het opschrift is de klok gewijd aan de heilige Sint Vitus, wiens hulp men inriep bij diverse gevaren. In de bovenrand staan de letters S.V.O. 1366 Viti F.O.H. Volgens de Twentse historicus mr. G.J. ter Kuile sr. (Twentsche Eigenheimers,1936) zou dat gelezen kunnen worden als S(i) V(ox) O(rat) 1366 Viti F(rangitur) O(mnis) H(orror). Als Vitus’ stem luidt wordt alle vrees gebroken.

Op een wonderbaarlijke wijze is de kleine Vitus-klok in Hamburg ontsnapt aan de smeltoven. Na een uitvoerige inventarisatie kwam de klok eind 1945 weer terug bij de klokkengieterij in Midwolda. De Rijksinspectie Kunstbescherming maakte hiervan melding bij het Rijksmuseum Twenthe, destijds het aanspreekpunt voor Overijssel. Helaas was de klok in twee stukken gebroken en onherstelbaar beschadigd. Het advies was de twee stukken te hechten en de klok te schenken aan een museum. Het Rijksmuseum Twenthe werd het nieuwe onderkomen, zeker nadat directeur J.H. van Heek had toegezegd de kosten voor een nieuwe klok voor zijn rekening te willen nemen. “Waartegen ik bezwaar zoude hebben is het beschadigen of omgieten en daartegen verzoek ik u te willen waken”, aldus van Heek in een brief van 14 december 1946 aan de gemeente.

Er werd een klokkenfonds in het leven geroepen en in 1949 was er door de Diepenheimse gemeenschap zoveel geld bij elkaar gebracht dat er drie nieuwe klokken konden worden gegoten. Op oudejaarsavond 1949 werd, na zes jaren stilte, door de drie nieuwe klokken het nieuwe jaar ingeluid.

In 1989 gaf het Rijksmuseum Twenthe de Diepenheimse Vitus-klok uit 1366 in leen aan het Klokkengieterijmuseum te Heiligerlee. Maar nu, na 82 jaar, komt de klok weer terug naar Diepenheim. Vanaf 1 mei 2025 hangt de oude Vitus-klok weer in de kerktoren van de Johanneskerk. Niet meer om te luiden maar, voor iedereen zichtbaar, beneden in een nis van de toren. Het begin van een nieuwe episode in de lange historie van “onze Vitus-klok”.

De gevorderde klokken uit de toren van de Johanneskerk. Links de brandklok van 1760, in het midden de kleine Vitus-klok uit 1366 en rechts de middagklok daterend van 1865. De fotograaf maakte deze foto net voor het opladen van de klokken op 16 maart 1943. Een laatste herinnering.
Vorig artikelBevrijding
Volgend artikelHoop