Tijd verglijdt. Ik moet opruimen. Eerst mijn archief. Zo kwam ik een artikel tegen dat ik ooit wijdde aan de Baskische beeldhouwer Eduardo Chillida. Bevlogen man. Groots denker. Zijn dichtstbijzijnde werk staat sinds 1992 aan de Syndikatgasse in Münster. Tolerantie door Dialoog heet het, een titel die actueler is dan ooit.
Chillida, die in 2002 overleed, worstelde met het begrip ruimte. ‘Wij allemaal zijn ruimte. U en ik zijn een weefsel van ruimte waarin zich allerlei soorten relaties afspelen waarover ik vragen stel met mijn werk. Zo vraag ik me af of ruimte niet een bijzonder snelle materie is en materie een bijzonder langzame ruimte. Met andere woorden: zijn materie en ruimte niet hetzelfde?’ Dat vertelde hij mij toen ik hem sprak in zijn atelier in San Sebastian.
Tijd en ruimte – samen met de leegte en de stilte – zijn de belangrijkste elementen in het werk van Chillida. Met zijn lijnenspel – of het nu een schriele tekening is of een 20 ton wegende sculptuur – bakent Chillida de ruimte af waarbinnen hij tijd en stilte wil vangen of verbreedt hij de grenzen van de leegte. ‘Want zonder leegte is er niets.’
Eén vraag was voor hem al beantwoord: zijn eigen plek in de tijd. ‘Hou ouder ik word, hoe groter mijn vermogen om waar te nemen. Vroeger moest ik nadenken over het type potlood en papier dat ik wilde gebruiken. En als ik dan een lijn had gezet, kostte me het soms een week om er achter te komen of ik die lijn ook had bedoeld. Nu pak ik een potlood, zet een lijn en binnen een minuut weet ik of die lijn goed is. Dat wil zeggen: mijn ogen worden slechter maar ik zie steeds beter.’
Misschien kan het Drawing Center eens een bescheiden expositie wijden aan het lijnenspel van Chillida?
Henk Boom