De Kerstdagen en Oud en Nieuw, dagen kijk je ernaar uit. Maar die laatste week van het jaar is meestal ook zo weer voorbij. Voor veel families zijn het dagen die bol staan van tradities. Weken van tevoren worden er afspraken gemaakt waar en wanneer er samen wordt gegeten. Het is streekgebonden of er op kerstavond en oudejaarsdag uitgebreid getafeld wordt. Met vlees maar ook wel met pannenkoeken of poffertjes. Op de boerderij waren bloedleverworst, bakleverworst en balkenbrij lekkernijen die voortkwamen uit de tijd dat er aan huis nog een varken mocht worden geslacht. De echte liefhebbers weten het nog te vinden bij slagerij Kastelein.
Ook het bakken van oliebollen en knieperkes hoort al jaren bij de traditie van Oud en Nieuw. Hoewel ook daar een kentering in is waar te nemen. Het bakken van grote hoeveelheden is niet meer aan de orde. Vroeger stond op de boerderij de grote schaal met oliebollen nog wekenlang gereed voor de “niejoarswinners”. De oude boerin trakteerde dan op een “ölliekrebke” of op een poffertje. En om ze zo lang mogelijk vers te houden bewaarde ze de oliebollen in een grote melkbus.
Ook bakte de boerin aan het eind van het jaar knieperkes volgens een recept (met anijszaad en brandewijn!) dat veelal van moeder op dochter werd doorverteld. Het bakken van deze dunne wafels was een traditie die in het hele oosten van ons land wel voorkwam. Vroeger werd het wafelijzer in het vuur gehouden om de knieperkes te bakken. Elk wafelijzer was uniek vanwege familie-initialen of een kenmerkend patroon. De twee bladen werden samengeknepen, vandaar de naam knieperkes.
En er zijn verschillende namen voor: knieperties, kniepkoukies en heel vaak ook nieuwjaarsrolletjes. Tijdens de kermis worden ze verkocht als oublies.
Traditioneel werd je op oudjaarsdag nog getrakteerd op platte knieperkes, het afgelopen jaar heeft zich dan volledig ontrold. Op nieuwjaarsdag waren het rolletjes, het nieuwe jaar begint net en moet zich dan nog geheel ontrollen. Deze vorm, al of niet gevuld met slagroom, zien we hier het vaakst. Opvallend is dat ook bij het bakken van knieperkes vaak sprake is van een traditie. Bij Old Deep’n worden de knieperkes al jaren gebakken door Jan en Jannie Smale. En zo’n traditie geldt voor meerdere verenigingen in Diepenheim en het zijn meestal dezelfde personen die zich daar voor opwerpen. En dat moet je niet zomaar veranderen. Het zijn ook steeds dezelfde mensen in de familie of in de buurt die er dan soms nog tientallen extra bakken om uit te kunnen delen. Ze nemen graag voor lief dat ze hun vingers bijna verbranden bij het oprollen van de platte wafeltjes. Zo ontstaan tradities!
Uit het fotoarchief
